Mạch Thượng Hoa Khai

Đại Thiệu vương triều đời thứ mười tám, Đức Trị năm thứ mười hai.

Trên đại điện có một nhóm các quan viên đang thi nhau cáo trạng một vị đại quan nào đấy tham ăn hối lộ, mua quan bán tước, hà hiếp lương dân bá tánh và xin hoàng đế bệ hạ định đoạt. Tiếp theo lại có một nhóm đại thần bước ra xin được biện giải thay kẻ đang bị tố cáo, nói cái gì mà vị đại nhân này nhiều năm vì giang sơn xã tắc cúc cung tận tụy, không có công lao cũng có khổ lao, tội trạng kia cũng chỉ là nhất thời hồ đồ mới phạm phải, vậy nên cúi xin hoàng đế bệ hạ mở lòng trời biển mà khai ân. Thế rồi nhóm trước bác lời nhóm sau bảo rằng kẻ này tác ác đã lâu, quyết chẳng phải chuyện nhất thời.

…

Nói tóm lại hết thảy đều vì một viên quan béo tốt đang quỳ giữa đại điện mà tranh luận không ngớt, kẻ thì bảo phải đẩy hắn lên núi đao, người lại bảo phải đạp hắn xuống biển lửa.

Lý Tùng Thanh đứng ở cuối hàng hễ nghe ai nói gì cũng cúi mặt xuống, tựa như rất tán thành với kiến nghị của mọi người, chỉ là không rõ hắn tán đồng với nhóm nào, có lẽ cứ tán đồng hết là không sợ thất thố điều gì.

“Hoàng thượng, lão thần là bị tiểu nhân hãm hại.” – lão nhân béo tốt than thở khóc lóc, lớn tiếng kêu oan.

Hoàng đế bệ hạ nguyên bản vẫn đang trầm tĩnh nghe song phương đối đáp chợt nhếch môi tựa tiếu phi tiếu, chẳng nhanh chẳng chậm cất lời – “Vậy sao? Vậy kẻ tiểu nhân nào to gan lớn mật dám ngụy tạo chứng cứ có vẻ rất xác thực để hãm hại khanh? Khanh nói ra thử xem, trẫm sẽ thay khanh làm chủ.”

Hoàng đế bệ hạ nói ra một lời đủ để khiến bá quan văn võ đang lớn tiếng tranh luận lập tức im bặt, đến nửa lời cũng chẳng dám nói. Nếu kẻ nào còn không nhìn ra long nhan đang tức giận thì mấy chức quan kia hẳn cũng không cần làm nữa.

Lý Tùng Thanh lại tiếp tục gật gù, mà số lần gật lên gật xuống cơ hồ càng lúc càng nhiều, đầu cúi thấp như thể muốn chạm đến mặt đất. Hoàng đế đảo mắt nhìn một lượt rồi dừng lại ngay tại đỉnh đầu của Lý Tùng Thanh.

“Lý Tùng Thanh!” – Hoàng đế cất tiếng gọi nhưng hắn vẫn y như cũ cúi gằm mặt không đáp.

Cảnh Bách Tá đứng gần đó vội dùng tay huých hắn một cái nhưng hắn chẳng phản ứng gì, khiến Cảnh Bách Tá gấp gáp đến độ trợn trắng hai mắt lên.Thế mà kẻ chẳng biết thời thế kia vẫn điềm nhiên ngủ gật.

“Lễ bộ Thị lang Lý Tùng Thanh!” – Hoàng đế nhẫn nại gọi thêm một lần nữa, thanh âm nhẹ nhàng, thật chẳng nghe ra ẩn chứa bên trong có bao nhiêu phần giận dữ.

Bá quan văn võ hai bên ai nấy đều toát mồ hôi lạnh, trên mặt xuất ra vài đạo hắc tuyến, nghĩ thầm tên Lý Tùng Thanh này lấy đâu ra can đảm dám liên tiếp ngủ gật ngay giữa lúc thượng triều. Chẳng lẽ hắn không cần mạng sống nữa sao?

Tên Lý Tùng Thanh cố tình không muốn sống nữa đứng ở hàng ngũ kia đã được sáu năm. Hoàng đế không lấy mạng hắn cũng không tìm được nguyên nhân bãi đi chức quan để đuổi hắn ra khỏi đại điện, vô tình lại cho hắn cơ hội đục nước béo cò làm được một viên quan nhàn hạ, chẳng thăng chức cũng chẳng giáng cấp, cứ thế an bình đứng ở cuối hàng.

Hoàng đế nhìn sang thị quan thân cận là Ngụy Tiểu Diểu khẽ nhướng mày, y hiểu ra liền lập tức bước đến gần Lý Tùng Thanh ôn tồn nói – “Lý đại nhân, Hoàng thượng đang gọi ngài kìa.”

Cảnh Bách Tá lại huých khuỷu tay mạnh hơn nữa khiến kẻ kia suýt chút nữa ngã lăn ra. Ngụy Tiểu Diểu thấy thế vội đỡ lấy hắn. Lý Tùng Thanh lúc này mới chậm rãi ngẩng đầu, chớp chớp đôi mắt quanh năm suốt tháng luôn lờ đờ như thể không ngủ đủ giấc, nhìn lên vị Hoàng đế cao cao tại thượng đang chằm chằm theo dõi hắn.

Sự việc kế tiếp sẽ ra sao?

“Lý Tùng Thanh?” – Hoàng đế gọi một lần nữa.

Lý Tùng Thanh cung kính cúi đầu đáp – “Có vi thần!”

“Khanh đối với việc này có đánh giá thế nào?”

Đánh giá thế nào là thế nào? Lý Tùng Thanh lại chớp chớp mắt nhìn sang chỗ mấy vị đại nhân đã bước khỏi hàng để khởi tấu, rồi trả lời một cách vô cùng nước đôi – “Hồi bẩm Hoàng thượng, Hoàng đại nhân nói rất đúng mà Cao đại nhân nói cũng có lý, vi thần hoàn toàn đồng ý với ý kiến của hai vị, cả Trần đại nhân cũng…

Nói đi nói lại kết quả khiến cho kẻ béo tốt đang quỳ giữa đại điện kia phải toát mồ hôi lạnh.

“Như thế nào?” – Hoàng đế tựa tiếu phi tiếu cong khóe môi lên hỏi.

Chúng quan lại nghĩ Hoàng đế đang muốn làm khó hắn nên ai nấy lộ vẻ vui mừng khi có kẻ gặp họa. Bọn họ phỏng đoán lần này Hoàng đế bệ hạ sẽ không dung thứ hắn nữa, có thể sẽ lột bỏ mũ ô sa của hắn, hoặc ít nhất cũng giải ra ngoài phạt roi rồi giáng chức vài bậc.

“Lý đại nhân, Hoàng thượng đang hỏi ngài đối với việc có người tố cáo Trần đại nhân tham ăn hối lộ, cậy quyền ỷ thế, hà hiếp lương dân có đánh giá như thế nào?” – Ngụy Tiểu Diểu chủ động thuật lại một lượt những điều Hoàng đế đã hỏi.

Lý Tùng Thanh lúc này mới hiểu được nguyên nhân vì sao mà việc ngủ gật của hắn là không tốt đành phải dụng đến chiêu “tứ lưỡng bát thiên kim”[1] – “Hồi bẩm Hoàng thượng, cổ nhân xưa có câu “Hữu đạo thị bất tại kỳ vị, bất luận khởi sự”[2], vi thần đối với sự tình của Trần đại nhân không dám cao giọng luận bàn bất kỳ điều gì.”

“Nói cũng như không nói, hết thảy đều là vô nghĩa” – tất cả quan lại đang có mặt đều tự nhủ thầm trong lòng mình câu này.

Ấy thế Hoàng đế cũng không tức giận hay tiếp tục gây khó dễ cho hắn, mà chỉ cười nhạt thu hồi ánh mắt, tiếp tục cùng các vị đại thần khác nghị sự, lại càng chẳng hỏi đến hắn thêm lần nào nữa. Chúng đại thần bên dưới đoán chừng Hoàng đế đối với Lý Tùng Thanh chỉ là nhợt nhạt qua loa chứ căn bản chẳng hề để hắn vào mắt.

Mà thật sự thì Lý Tùng Thanh xem ra cũng chẳng để tâm mấy đến việc này, tức là không hoảng hốt, không kinh ngạc, chỉ ngoan ngoãn đứng im tại chỗ, hạn chế bớt số lần gục gặc đầu, trong lòng lặp đi lặp lại không ít hơn một trăm linh một lần rằng, bản thân cần phải khổ luyện công phu ngủ gật sao cho không còn bị phát hiện nữa.

Nói đến Lý Tùng Thanh, hắn làm người chẳng có nhiều ưu điểm nhưng cũng chẳng có mấy khuyết điểm, tướng mạo thường thường bậc trung, tài trí thường thường bậc trung, phẩm đức lại càng thường thường bậc trung mà ngay cả trong triều đình cũng chỉ là một chức quan thường thường bậc trung nốt. Nói tóm lại hắn là một người nhìn lên chẳng bằng ai nhưng nhìn xuống chẳng ai bằng, là kẻ đã đem bốn chữ “trung dung chi đạo”[3] phát huy đến mức nhuần nhuyễn. Theo lý mà nói, một người như thế thì dù rằng không phạm sai sót gì thì cũng chẳng thể thăng quan tiến chức tiến vào đại điện. Nhưng cũng nhờ hắn may mắn, sáu năm trước thay Hoàng đế đỡ lấy một nhát kiếm của thích khách, cứu ngài một mạng xem như là có công trạng, sau đó phá lệ thăng hắn từ Hộ bộ Lang trung lên chức Lễ bộ Thị lang, quan hàm từ chánh ngũ phẩm thăng lên chánh tam phẩm, nên mới có thể tiến vào đại điện cùng Hoàng đế và chúng quan nghị sự.

Tuy nói rằng hắn bị đâm một nhát kiếm đến suýt bỏ mạng, nhưng dù sao có thể tiến vào đại điện cũng xem như là cơ hội ngàn vàng để thể hiện tài năng. Nhưng tiếc thay hắn lại là kẻ tư tưởng hủ lậu chẳng biết tận dụng thời cơ, cả ngày cứ mơ mơ màng màng như lạc vào chốn thần tiên mê ảo, khiến cho biết bao nhiêu kẻ tráng chí hùng tâm, khát vọng vĩ đại phải uất hận đến nghiến răng nghiến lợi. Có người còn công khai thóa mạ hắn là kẻ độc chiếm mao xí mà lại chẳng chịu thải ra.

Hắn đối với những lời đánh giá này cũng chẳng mấy để tâm. Dịp nọ có người đề cập với hắn thì hắn chỉ thở dài đáp – “Ai nha, sao có thể ví triều đình như mao xí vậy chứ? Nếu triều đình thật sự là mao xí thì khác nào bảo các vị quan viên đại thần hết thảy đều là những vật vừa trắng vừa tròn cả ngày ưỡn qua ưỡn lại đấy ư?”

[1] tứ lưỡng bát thiên kim : là kiểu nói nước đôi không ủng hộ cũng không phản bác phía bên nào.

[2] hữu đạo thị bất tại kỳ vị, bất luận khởi sự : sự việc chưa từng gặp qua nên không dám lạm bàn.

[3] trung dung chi đạo : Trung Dung là một trong bốn quyển của bộ Tứ Thư theo triết học Nho gia, ba quyển còn lại là Đại Học, Luận Ngữ và Mạnh Tử, hợp cùng với Ngũ Kinh của Khổng Tử (Thi, Thư, Lễ, Dịch, Xuân Thu) thành chín bộ sách chủ yếu trong giáo dục của Nho gia. Trước đây hai bộ Trung Dung và Đại Học vốn nằm trong Kinh Lễ của Khổng Tử, sau này mới được các học giả đời Tống tách ra làm hai quyển riêng.

Đạo trung dung do Khổng Tử truyền dạy là nói về cách giữ cho ý nghĩ và việc làm luôn luôn ở mức trung hòa, không thái quá, không bất cập và phải cố gắng ở đời theo nhân, nghĩa, lễ, trí, tín, cho thành người quân tử, để cuối cùng thành thánh nhân.